POChP

Co to jest POChP

POChP to skrót od nazwy przewlekła obturacyjna choroba płuc. Jest to choroba spowodowana nieodwracalnym zwężeniem oskrzeli. Jej przyczyną jest proces zapalny oskrzeli i miąższu spowodowany przez dym tytoniowy lub inne substancje szkodliwe obecne we wdychanym powietrzu. 

Przyczyny POChP

Dym tytoniowy lub inne substancje we wdychanym powietrzu (pyły, opary) działają szkodliwie na błonę śluzową wyścielającą oskrzela. Zwiększa się wydzielanie śluzu i przerastają gruczoły, które produkują śluz. Jednocześnie w błonie śluzowej zwiększa się liczba komórek zapalnych, wytwarzających substancje uszkadzające tankę płucną w otoczeniu drobnych oskrzelików (obturacji)oraz zniszczenia miąższu płuc (rozedmy). Zwężenia oskrzeli powoduje ograniczenie przepływu powietrza przez grogi oddechowe, głownie podczas wydechu. U niektórych chorych prowadzi to do nadmiernego "zalegania" powietrza w płucach, czyli rozdęcia ("hiperwentylacji") płuc. 

Zjawiska te są przyczyną duszności. Niewielkie zwężenie oskrzeli jest początkowo odczuwalne jedynie podczas szybszego i głębszego oddychania, spowodowanego np. wysiłkiem. W późniejszym okresie choroby zmiany stają się tak nasilone, że objawy występują również w spoczynku.

Objawy POChP

Pierwsze objawy choroby to:

• przewlekły kaszel
• odkrztuszanie plwociny, występujące zwłaszcza w godzinach porannych

Z czasem pojawi się duszność, początkowo występująca w trakcje wysiłku. w ciągu wielu lat trwania choroby duszność stopniowo postępuje, ograniczając aktywność fizyczną pacjentów. Z POChP często współistnieją inne choroby, np. choroba nie dokrwienia serca( mogąca prowadzić do zawału serca), osteoporoza (zmniejszona gęstość kości zwiększająca ryzyko złamań) oraz depresja, 

W przebiegu POChP często występują zaostrzenia choroby, charakteryzujące się nasileniem duszności, kaszlu i odkrztuszania plwociny Najczęstszą ich przyczyna są zakażenia oskrzeli.

Rozpoznanie

Podstawowym badaniem wykonywanym w celu rozpoznania jest spirometria. Po przyjęciu środka rozkurczającego oskrzela, pacjent oddycha przez ustnik aparatu rejestrującego przepływ powietrza. Badanie to pozwala ocenić pojemność płuc oraz wykryć nieodwracalną obturację oskrzeli świadczącą POChP. Stopień ciężkości choroby ocenia się na podstawie wskaźnika zwanego FEV 

Leczenie

Leki minimalizują objawy choroby, poprawiają jakość życia i zmniejszają częstość zaostrzeń. U chorych na lekką POChP nie ma potrzeby regularnego leczenia - w razie nasilenia duszności stosuje się doraźnie szybko działający lek rozkurczający oskrzela. 

W umiarkowanym stadium choroby, pacjentom z objawami zaleca się regularnie stosowanie leku rozkurczającego oskrzela( lek przeciwcholinenergiczny albo β2- mimetyk długo działający). Leki przeciwcholinergiczne to tiotropium(stosowane 1xdziennie) i ipratropium (stosowane 4x dziennie). β2- mimetyk dlugo działające to formoterol i salmeterol (2x dziennie). Leki te stosujemy wzajemnie za pomocą inhalatorów, w związku z tym chory musi się nauczyć prawidłowej techniki inhalacji.

Chorym na ciężką POChP z częstymi zaostrzeniami zaleca sie również steroidy wziewne.

Niewydolność oddechowa e przebiegu choroby wymaga stosowanie przewlekłego leczenia tlenem w domu. Tlen jest najczęściej wytwarzany przez urządzenia zwane koncentratorem i podawany przez cewnik donosowy ("wąsy tlenowe"). Aby był skuteczny, należy go stosować jak najdłużej, co 15 godzin na dobę.

Zasady postępowania w POChP

• Rzuć palenie. Najskuteczniejsza metoda leczenia POChP jest zaprzestanie palenia tytoniu. Unikaj miejsc w których inni palą. Dostępne są leki wspomagające proces palenia, m.in.: preparaty zawierające nikotynę(duma do żucia, plastry), bupropion i wareniklina( ułatwiające proces zrywania z nałogiem). palenie tytoniu jest chorobą przewlekła, dlatego nie należy zrażać się niepowodzeniami, a do skutku walczyć z nałogiem.
• Dowiedz sie więcej na temat POChP, jej przyczyn, objawów oraz metod leczenia. Ułatwi Ci to życie z chorobą oraz pomoże z nią walczyć. Jeżeli chorujesz na ciężką POChP, poproś o pomoc rodzinę - pamiętaj, ze jej edukacja również ma duże znaczenie.
• Prowadź aktywne życie. Mimo że POChP może utrudniać Ci codzienne życie, wysiłek fizyczny i pracę, w miarę możliwości staraj sie zachować aktywność zawodową. W zależności od zaawansowania POChP dostępne są różne metody zwalczania objawów i radzenia sobie z ta chorobą. W zaawansowanych stadiach choroby ułatwieniem jest przewlekłem leczenie tlenem.
• Ćwicz regularnie. Ćwiczenia są wskazane w każdym stadium zaawansowania POChP i powinny być dobierane indywidualnie. Wspólnie z lekarzem i rehabilitantem ustal jakie ćwiczenia są dla Ciebie najlepsze. Program ćwiczeń może obejmować trening wydolnościowy (kilka razy w tygodniu 20-40 minut jednostajnego wysiłku, np. spacerów), ćwiczenia siły mięśni rąk i nóg oraz, okresowo, trening mięśni wdechowych za pomocą prostego urządzenia. Pamiętaj że wiek i występowanie duszności nie są przeciwwskazaniami do ćwiczeń.
• Przyjmuj leki zgodnie z zleceniami lekarza. Unikaj stosowania środków nasennych i uspokajających. Wiele chorych na POChP wymaga leczenia u różnych specjalistów, nie tylko u pulmonologa ale również u kardiologa lub diabetologa. Idąc do lekarza, zabieraj ze sobą całość dokumentacji medycznej i informacje o przyjmowanych lekach. Wspólnie z lekarzem prowadzącym przygotuj pisemny plan postępowania w POChP, w którym będą informacje o wszystkich zażywanych prze Ciebie lekach i ich dawkowaniu. Podstawowe leki stosowane w POChP mają formę inhalatorów i zawierają sprężony gaz lub proszek. Warunkiem ich skuteczności jest prawidłowe stosowanie, dlatego należy sie nauczyć poprawnej techniki inhalacji i okresowo sprawdzać ja w obecności lekarza.
• Co roku szczep się przeciw grypie. Osoby w wieku powyżej 65 lat albo z FEV, < 40% wartości należnej powinny również okresowo stosować szczepionkę przeciw pneumokokom
• Odżywiaj się prawidłowo i dbaj o optymalną masę ciała. Otyłość jest dla chorych na POChP szkodliwa. W zaawansowanym stadium choroby problemem może być również niedostateczna masa ciała. Dowiedz się więcej od swojego lekarza i dietetykami jaką dietę stosować i wspólnie z rodziną staraj się wdrażać te zalecenia. Regularnie zgłaszaj się do dentysty i dbaj o stan uzębienia, w razie potrzeby używając odpowiednich protez. W zaawansowanej POChP duszność może utrudniać jedzenie, staraj się wówczas spożywać częstsze, ale mniejsze posiłki.
• Naucz się prostych metod radzenia sobie z dusznością. Należą do nich m.in. : oddychanie "przez zasznurowane usta", przyjmując pozycję ułatwiającej pracę mięśni oddechowych przez stabilizację obręczy barkowej (niewielkie pochylenie do przodu i oparcie rąk o stół, parapet, albo założeni kciuków za pas lub kieszenie w czasie marszu). Wspólnie z lekarzem i rehabilitantem oceń które z tych metod możesz stosować. U starszych chorych z zaawansowaną dusznością poruszanie się i ćwiczenia ułatwia chodzik na kółkach. Osoby, którym dokucza kaszel z odkrztuszaniem, ćwicząc z rehabilitantem powinny się nauczyć technik efektywnego kaszlu.
• Jak postępować w zaostrzeniach POChP. Naucz się rozpoznawać duszności, kaszlu i zwiększenie ilości odkrztuszonej plwociny, przewyższające znacznie zwykłe wahania tych objawów z dnia na dzień. Często zaostrzenia są spowodowane zakażeniami dróg oddechowych. Wówczas może im towarzyszyć gorączka i zmiana charakteru plwociny na ropny. 
  
  

Mało nasilony napad duszności może ustąpić po przyjęciu 1-2 wdechów stosowanego doraźnie leku rozkurczającego oskrzela( szybko, zawierający w jednym inhalatorze krotko działający β2- mimetyk i lek przeciwcholinergiczny). 

Skontaktuj się z lekarzem, jeżeli duszności i kaszel mimo inhalacji leku rozkurczającego oskrzela, masz gorączkę i/lub odkrztuszasz znacznie zwiększoną ilością ropnej plwociny.

Pilnie wezwij pogotowie, jeżeli zauważysz co najmniej jeden z poniższych objawów:

• nasilona duszność utrudniająca mówienie
• uczucie zbliżającego sie omdlenia, znacznie osłabienie, zmroczenie i senność
• zasinienie palców i warg
• ból w klatce piersiowej, zlokalizowany za mostkiem lub w okolicy serca 

Regularnie zgłaszaj się do lekarza. Nawet jeżeli objawy choroby nie nasiliły się, umawiaj się na wizyty kontrolne co najmniej raz na pól roku.