Astma

Co to jest astma?

Astmato choroba oskrzeli. U chorych na astmę oskrzela zwężają się zbyt łatwo i nadmiernie, co powoduje napady duszności, kaszlu, świszczącego oddechu i uczucia ściskania w klatce piersiowej. Napady te mogą występować w nocy lub nas ranem, po wysiłku albo na skutek kontaktu z alergikiem. Ale nawet wtedy, gdy objawy nie występują, w błonie śluzowej wyścielającej oskrzela utrzymuje się stan zapalny, który może doprowadzić do napadu astmy.

Astmy nie można całkowicie wyleczyć, ale u większości chorych leczenie nie pozwala uzyskać kontrolę choroby. Kontrola astmy oznacza, że choroba nie wpływa na życie pacjenta - objawy w dzień są sporadyczne, w nocy nie występują, nie ma też zaostrzeń astmy. 

Nie jesteś sam! Na astmę choruje wiele milionów ludzi na całym świecie; w Polsce ponad 2 miliony pacjentów w różnym wieku!

Zasady postępowania w astmie

• Im więcej wiesz o swojej chorobie, tym lepiej
• Zapamiętaj, jakie leki stosujesz i jakie jest ich działanie
• Przyjmuj leki zgodnie z zaleceniami lekarza
• Razem z lekarzem opracuj pisemny plac leczenia astmy
• Nie pal papierosów i unikaj dymu tytoniowego
• Dowiedz się jakie czynniki powodują u Ciebie duszność i naucz się ich unikać
• Bez względu na wiek ćwicz regularnie
• Zapamiętaj objawy pogorszenia astmy i naucz sie je rozpoznawać
• Naucz sie postępować w zaostrzaniu choroby
• Astma nie powinna Cię w żaden sposób ograniczać

Jak zapobiegać objawom astmy?

Istnieje wiele czynników, które mogą wywoływać napady astmy. Wspólnie z lekarzem ustal te, które powodują napady duszności u Ciebie i staraj się ich unikać, Nie rezygnuj z wysiłku fizycznego i ćwiczeń! Jeżeli twoja astma ma podłoże alergiczne , dowiedz się na jakie alergeny jesteś uczulony i naucz się unikać. Osoby uczulone na roztocze kurzu powinny;:

• usunąć z domu meble tapicerowane i dywany
• stosować nie przepuszczalne dla roztoczy pokrowce na pościel
• prać często pościel i zabawki dziecka w gorącej wodzie
• używać odkurzacza z filtrem HEPA dom najlepiej odkurzać wtedy gdy osoba na astmę jest nieobecna.

W przypadku uczulenia na pyłki unikaj wychodzenia z domu w okresie największego stężenia pyłków roślin, na które jesteś uczulony. Jeśli jesteś uczulony na alergeny zwierząt, szczególnie kota, usuń zwierze z domu, a przynajmniej z sypialni 

Wszyscy chorzy na astmę musza bezwzględnie unikać narażenia na dym tytoniowy. Przeciwwskazane jest nie tylko palenie, ale również bierne wdychanie dymu.

Niekiedy napady duszności mogą być spowodowane silnymi zapachami, perfumami lub aerozolami stosowanymi w gospodarstwie domowym.

Mimo że wysiłek często powoduje duszność, osoby chore nie mogą go unikać!, Inhalacje szybko działającego β2- mimetyku przed wysiłkiem i właściwe leczenie przewlekłe pozwala zapobiec duszności.

Kiedy zgłosić się do lekarza

Nawet jeżeli nie masz objawów choroby, co 3-6 miesięcy zgłaszaj się na wizytę kontrolą u swojego lekarza, Termin kolejnej wizyty zanotuj w planie postępowania w astmie.

Wskazaniem do wcześniejszego niż planowany kontaktu z lekarzem jest nasileniem objawów astmy w ciągu dnia oraz nocy przebudzeń spowodowanych dusznością, częstsze przyjmowanie leków stosowanych doraźnie, pogorszenie tolerancji wysiłku lub zmniejszenie szczytowego przepływu wydechowego.

Jeżeli objawy zaostrzanie astmy( duszność, kaszel świszczący oddech, ściskania w klatce piersiowej) nie ustępują mino doraźnego stosowania szybko działającego β2- mimetyku, skontaktuj sie pilnie z lekarzem. Jeżeli Twój plan postępowania w astmie to przewiduje, przyjmij ustalona wcześniej z lekarzem dawkę steroidu doustnego. Jeżeli duszność utrudnia Ci mówienie, jest tak nasilona, że trudni Ci sie poruszać lub czujesz, że robi Ci się słabo - wezwij pilnie pogotowie ratunkowe.

Leki stosowane w astmie

Podstawą leczenia jest współpraca chorego z lekarzem. Bardzo duże znaczenie ma edukacja pacjenta oraz jego współudział w leczeniu choroby. Podstawą farmakologicznego leczenia astmy jest regularne stosowanie leków kontrolujących chorobę. Hamują one zapalenie błony śluzowej, które jest przyczyną występowania objawów. Zapalenie to utrzymuje się stale, dlatego leki kontrolujące chorobę powinno sie przyjmować regularnie, niezależnie od obecności objawów.

Leki to m.in.:

• glikokortykosteroidy wziewne,
• leki przecowleukotrienowe,
• β2- mimetyki długo działające,
• Glikortykosteroidy doustne TYLKO u najciężej chorych).

Leki stosuje sie zwykle 1 lub 2 razy dziennie. Najczęściej stosowane są glikokortykosteroidy wziewne - ze względu na ich skuteczność i bezpieczeństwo. Glikokortykosteroid wziewny często jest jedynym lekiem kontrolującym chorobę, a jeżeli jego działanie jest niewystarczające, dołącz się drugi lek. Leki przeciwleukotrienowe również są lekami bezpiecznymi, ale sa mniej skuteczne niż glikokortykosterydoidy wziewne. Jako jedyny lek kontrolujący stosuje sie je u chorych, którzy nie chcą stosować wziewnych glikokortysteroidów chorych na astmę ze współistniejącym nieżytem nosa. 

β2- mimetyki długo działające mogą być stosowane wyłącznie razem z glikokortysteroidami wziewnymi. Nigdy nie wolno stosować ich jako jedynego leku kontrolującego astmę!. Dostępne są preparaty zawierające w jednym inhalatorze glikorysteroid wziewny i β2- mimetyk.

U najciężej chorych, u których mimo stosowania 3 leków nie uzyskano kontroli astmy, stosuje się niekiedy glikokortysteroidy doustne, ale lecenie to jest obciążone bardzo licznymi powikłaniami i stosowane w ostateczności.

Druga grupa leków to preparaty stosowne doraźnie w celu złagodzenia napadów duszności i kaszlu (najczęściej β2- mimetyki szybko działające - salbutamol, fenoterol). Zwykle stosuje sie doraźnie 1-2 inhalacje.

Od leków przeciwko astmie nie można się uzależnić, nawet jeśli stosuje się je przez wiele lat.

Większość leków stosowanych w leczeniu astmy ma formę inhalatorów zawierających proszek(inhalatory proszkowe) albo sprężony gaz (inhalatory ciśnieniowe). Ich skuteczność zależy od prawidłowej techniki inhalatorów ciśnieniowych ułatwia komora objętościową, czyli spejder. w szpitalu leki działając doraźnie często podaje się w nebulizacji, czyli za pomocą urządzenia wytwarzającego aerozol zawierający lek.